Günümüzde Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere tüm dünyada; küreselleşen ekonomi, enerji sorunları, artan rekabetin yanı sıra çevreye duyarlılık ve iklim değişiklikleri ulaşım modları içerisinde yapım maliyeti ucuz, kullanım ömrü uzun, petrole bağımlı olmayan, çevre dostu demiryolu sistemini ön plana çıkarmıştır.  Bu nedenle, sadece ülke sınırları içinde değil, bölgeler ve ülkeler arasında uluslararası demiryolu koridorları oluşturmak için büyük yatırımlar yapılmaktadır. 

Türkiye de 2003 yılından beri demiryolu öncelikli ulaşım politikaları izlemekte, ulaşım yatırımları içerisinde demiryolu sektörüne çok önemli kaynak ayırmaktadır. 

Bu kapsamda; yüksek hızlı ve hızlı demiryolu ağının inşası, mevcut hatların yenilenmesi, hatların elektrikli ve sinyalli hale getirilmesi, araç filosunun modernizasyonu, milli demiryolu sanayinin oluşturulması, lojistik merkezlerin yapılması, sektörün serbestleştirilmesi ve demiryollarının yeniden yapılandırılması ana hedefleri doğrultusunda projeler hayata geçirilmektedir. 

YHT VE HT  PROJELERİ 

YHT, ulaşım sisteminde milattır. Halen, Ankara-Eskişehir,  Ankara-Konya, Ankara-İstanbul ve Konya-Eskişehir- İstanbul arasında YHT işletmeciliğine başarıyla yapılmaktadır. 

YHT ve HT hatlar yurdun dört bir köşesine genişlemektedir: 

Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren Projesi

Küçük Asya ile İpek yolu güzergâhındaki Asya ülkelerini birleştiren aksın en önemli halkası olan Ankara-Sivas YHT ile hat 603 km’den 405 km’ye inecek.  Seyahat süresi 12 saatten 2 saate düşecektir. Tamamını öz kaynaklarla yapılmaktadır. 

Bursa – Bilecik Hızlı Tren Projesi

Diğer YHT ve HT hatlarıyla entegre olan Bursa-Bilecik HT  ile, Ankara-Bursa 2 saat 15 dakika, Bursa-Eskişehir 1 saat 5 dakika ve Bursa-İstanbul  2 saat 15 dakika olacak. 

Ankara- İzmir Yüksek Hızlı Tren Projesi

Ülkemizin üçüncü büyük kenti olan İzmir’i ve güzergâhındaki Manisa, Uşak ve Afyonkarahisar’ı Başkente bağlayan proje ile iki şehir arasında 624 km’lik yeni YHT hattı inşa edilerek seyahat süresi 14 saatten 3 saat 30 dakikaya düşecektir. 

Konya – Karaman Hızlı Tren Projesi

YHT projelerin yanı sıra mevcut koridorların 200 km/h hıza uygun çift hatlı hale getirilerek hızlı tren işletmeciliğine geçilmesi hedeflenmiştir. 

Bu amaçla; 102 km’lik Konya – Karaman arası demiryolu 200 km/sa hıza uygun, çift hatlı, elektrikli ve sinyalli hale getirilmektedir. Projenin tamamlanmasıyla Konya-Karaman arası seyahat süresi 1 saat 13 dakikadan 40 dakikaya düşecektir. 

Karaman-Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Hızlı Tren Projesi

İstanbul, Ankara ve Konya’dan Karaman-Mersin-Adana-Osmaniye ve Gaziantep illerine hızlı trenle ulaşım sağlamak için; Mersin-Adana, Bahçe-Nurdağ, Akçagöze-Başpınar kesimlerinde inşaat çalışmaları, diğer bölümlerde ise yapım ihale ve proje hazırlama çalışmaları devam etmektedir. 

Sivas – Erzincan Hızlı Tren Projesi

Doğu-Batı koridorunun devamı niteliğinde olan ve Kars-Tiflis Demiryolu Projesi’ne bağlantı sağlayarak tarihi İpek Yolu’nu yeniden canlandıracak projenin,  ihale hazırlık ve proje hazırlama çalışmaları devam etmektedir. 

Yerköy-Kayseri Yüksek Hızlı Tren Projesi 

Ankara-Sivas YHT hattına bağlantılı olarak Yerköy- Kayseri arasında 250 km / saat hız yapılabilen yeni çift hatlı, elektrikli ve sinyalli bir demiryolu yapılacaktır.Kesin proje hazırlama ihale süreci devam etmektedir. 

Mürşitpınar-Şanlıurfa Hızlı Tren Projesi

İlçeleriyle birlikte ele alındığında tarihî ve kültürel miras bakımından pek çok zenginliği barındıran ve GAP Bölgesinin önemli şehirlerinden birisi olan Şanlıurfa’yı ana demiryolu ağına bağlayacak olan Mürşitpınar-Şanlıurfa hızlı tren projesinde yapım ihalesi ve proje hazırlama çalışmaları devam etmektedir. 

Nusaybin-Habur Hızlı Tren Projesi

Ülkemizin güney komşularıyla ticarette büyük önem arz eden projelerden biri de Nusaybin-Habur Hızlı Tren Projesidir. Bu proje, sadece Türkiye, Suriye ya da Irak arasında değil, Avrupa ile Ortadoğu arasında da demiryolu taşımacılığının daha etkin hale gelmesini sağlayacaktır. 

Sözkonusu hat, bölgedeki gelişmelerle birlikte Ortadoğu’ya yapılan ihracatta demiryolu katkısını ciddi ölçüde artıracak, bölge ekonomisinin gelişmesini sağlayacaktır. GAP Eylem Planı kapsamındaki Nusaybin-Habur hızlı tren proje hazırlama çalışmaları devam etmektedir. 

Edirne-İstanbul Hızlı Tren (Halkalı-Kapıkule)

İşletme hızı 200 km/sa, çift hatlı, elektrikli ve sinyalli olarak inşası planlanan hatta; karma işletmecilik yapılacaktır.  Projenin finansmanında Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracından (İPA) da faydalanılacaktır. Proje yapım işlerinin tamamlanmasını müteakip yapım ihalesine çıkılması planlanmaktadır. 

Diğer HT Projeleri 

Antalya-Konya-Aksaray-Nevşehir-Kayseri, Sivas-Malatya hızlı demiryolu projeleri çalışmaları devam etmektedir.

2016’da yeni hızlı tren hatlarının kesin proje hazırlama çalışmalarına başlanacaktır:

Erzincan-Erzurum-Kars,

Eskişehir-Kütahya-Afyonkarahisar-Antalya,

Kırıkkale-Çorum-Samsun

Yerköy-Aksaray-Ulukışla (Niğde)

Demiryolunda yük taşımacılığın gelişmesi için; 

YÜK TAŞIMACILIĞI DEMİRYOLUNA KAYACAK 

Yeni yapılacak hızlı tren projelerinin tamamlanması ile birlikte mevcut konvansiyonel hatların yanı sıra hızlı tren hatlarında yük taşımacılığı da yapılabilecektir. İthalat ve ihracat taşımalarında sunulan bu hizmet seviyesinin artması beraberinde taşınan yük miktarının artırılmasını da sağlayacaktır. 

Marmaray’ın Halkalı ve Pendik bağlantıları tamamlandıktan sonra, hatta gece saatlerinde yük taşımacılığı da yapılacaktır. 

Diğer taraftan Kars-Tiflis Projesi’nin tamamlanmasıyla Marmaray ve diğer projelerle birlikte Avrupa’dan Çin’e kesintisiz demiryolu bağlantısı ile yük taşımacılığı yapılabilecektir. Bu proje ile Kars-Tiflis-Bakü demiryolu projesiyle yıllık 6,5 milyon ton yük taşımayı planlıyoruz. 

Lojistik Merkezler; 

Ülkemizin dört bir köşesinde Organize Sanayi Bölgelerine yakın ve yük potansiyeli yüksek olan yerlerde 20 adet lojistik merkezin hizmete açılması hedeflendi. Bu merkezlerden; Balıkesir (Gökköy) ile birlikte 7 adet lojistik merkez;  Samsun (Gelemen), Uşak, Denizli (Kaklık), İzmit (Köseköy), Eskişehir (Hasanbey)  ve Halkalı işletmeye açılmış oldu. 5 adet lojistik merkezin inşaat çalışmaları devam ediyor. Diğer lojistik merkezlere ilişkin ise proje, kamulaştırma ve inşaat ihale işlemleri sürdürülüyor. 

Lojistik merkezlerin faaliyete geçmesiyle Türk lojistik sektörüne yıllık yaklaşık 27 milyon ton ilave taşıma imkanı 9 milyon metrekarelik, açık alan, stok alanı, konteyner stok ve elleçleme sahası kazandırılacaktır. 

Bunların dışında demiryolunda yük taşımacılığının artırılması için; 2004’den itibaren blok tren işletmeciliği, TIR kasası taşımacılığı, Türkiye-Rusya Tren feri taşımacılığı, liman bağlantılı tren taşımacılığının artırılması, üretim merkezlerinin demiryolu ağına bağlanması gibi birçok  proje hayata geçirilmiştir. 

Bu projelerle yük taşımacılığında ciddi artış olmuş: 2003 yılında 15,9 milyon ton yük taşınırken, 2015 yılında %63 artışla 25,9 milyon ton yük taşınmıştır. 

Ülkemizin 2023 hedefleri kapsamında yapılan yatırımların bitirilmesiyle demiryolu taşımacılık payının; yolcuda yüzde 10 ve yükte yüzde 15’ e çıkarılması hedeflenmektedir. 

“Milli Tren Projesi” 

Ülkemizde modern demiryolu hatlarının inşası ile birlikte, yeni nesil demiryolu araçlarının üretilmesi için tasarımı ve teknolojisi ülkemize ait “Milli Tren” projesi başlatıldı. 

Milli Tren Projesi, Milli Yüksek Hızlı Tren Seti, Milli Dizel Tren Seti (DMU), Milli Elektrikli Tren Seti (EMU) ve Milli Yeni Nesil Yük Vagonu projeleri olan bir teknoloji programıdır. 

Diğer taraftan Türkiye’yi raylı araç sektöründe dünya otoritelerinden biri haline getirecek Milli Elektrikli Lokomotif E1000 geçtiğimiz günlerde raylara indirildi. Projede Türkiye’nin sahip olduğu teknolojiler; hafif raylı taşıtlardan, hızlı trenlere kadar birçok raylı taşıta uyarlanabilecektir.. 

DEMİRYOLLARI SERBESTLEŞİYOR 

01/05/2013 tarihli ve 28634 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 24/4/2013 tarihli ve 6461 sayılı “Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkındaki Kanun” ile; 

1. TCDD kamu demiryolu altyapı işletmecisi olarak yeniden yapılandırılmakta, 

2. Yük ve yolcu taşımacılığı yapmak üzere TCDD’nin bağlı ortaklığı olarak “TCDD Taşımacılık A.Ş” kurulmakta, 

3. Özel sektörün tren işletmeciliği ile demiryolu altyapı işletmeciliği yapmasına imkân sağlanmaktadır.. 

Düzenleme ile demiryolu alanındaki mevcut ülke kaynağının daha verimli kullanılması sağlanacak ve atıl kapasite kullanıma açılacaktır. 

Tekelin kaldırılması ve sektörünün serbestleştirilmesi ile AB demiryolu mevzuatında yer alan 2012/34/AB sayılı Tek Bir Avrupa Demiryolu Alanı Tesis Edilmesine İlişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey direktifine uyum sağlanmış olacaktır.