Dr.Ä°lhami PektaÅŸ/ARUS Koordinatörü

Raylı Ulaşım Sistemlerinin Dünü ve Bugünü ve yarını

Türkiye’nin demiryolu ile tanışması çok da yeni deÄŸil... 1856’da baÅŸlanan Ä°zmir-Aydın arası demiryolu inÅŸaatı Anadolu coÄŸrafyasını çok yönlü etkileyen sürecin ilk adımı oldu. II. Abdülhamit'in (1876-1909) Hicaz Demiryolu Projesi ile bütün bir Osmanlı coÄŸrafyası raylı taşımacılıkla tanıştı. Osmanlı imparatorluÄŸunun son dönemlerinde demiryolu, Anadolunun en önemli ulaşım sistemini oluÅŸturmaktaydı. Bu dönemde demiryoluna baÄŸlı ulaşım politikası doÄŸrultusunda karayolu yapımı genellikle demiryolunu tamamlayan bir unsur olarak görülmüÅŸ ve yatırım imkanları demiryollarına aktarılmıştı. Demiryollarına en çok yatırım Abdülhamit ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Atatürk zamanında yapıldı.
Bu dönemde yolcu taşımacılığı % 42, yük taşımacılığı % 68 idi.
Ancak 1950 yılından sonra, Demiryollarına verilen önem giderek azaldı, Marshall yardımlarıyla karayolu teÅŸvik edilerek karayolu yapımına hız verildi. Bu dönemde uygulanan karayolu ağırlıklı ulaşım politikaları sonucunda, karayolları, ulaşım sistemleri arasında ilk sırayı aldı. Karayolu ulaşımının ön plana çıkmasıyla sonraki yıllarda motorlu araç sayısı hızla artarak enerjide ve yedek parçada tamamen dışa bağımlı bir otomotiv sanayi kurulmuÅŸ oldu.
2014 yılında yolcu taşımacılığı % 2, yük taşımacılığı % 5’ e düÅŸtü.
1950 yılından 2003 yılına kadar ihmal edilen Demiryolu ve Åžehir içi raylı ulaşım sistemlerinde umutların tükendiÄŸi sanılan bir dönemde 2003 yılı demiryolları için bir milat oldu. Son 15 yıl içinde, yeni hükümet ve devlet politikasıyla birlikte, demiryollarında dev projeler hayata geçirilerek büyük yatırımlar yapılmaya baÅŸladı. Halen Türkiye’nin toplam 12.466 kilometre demiryolu ağı bulunuyor. Son yıllarda artan yüksek hızlı demiryolu hatlarımızla dünyada 8’inci konuma geldik.
Toplam kamu harcamaları içinde UlaÅŸtırma Bakanlığı yatırım payı;
• 2003 yılında % 17 iken
• 2013 yılında % 45’ e çıktı.
Günümüzde 2023 yılı hedefleri doÄŸrultusunda,
10 bin km'lik yüksek hızlı tren, 4000 km yeni konvensiyonel tren hattı, elektrifikasyon ve sinyalizasyon çalışmaları büyük bir hızla devam etmektedir.
2023 yılında hızlı tren hatları ile birlikte toplam 26.000 km, 2035 yılında ise toplam 30.000 km. demiryolu hedeflerine ulaşılması amaçlanmıştır.
Demiryollarında yürütülen yenileme ve sinyalizasyon çalışmaları yanı sıra UlaÅŸtırma Bakanlığı ve TCDD bünyesinde açılan ve hali hazırda yapımı devam eden lojistik merkez yatırımları,
Bakü-Kars-Tiflis demiryolu projesi, Viking Projesi, Ä°pek Rüzgarı Blok Tren Projesi,
Marmaray Projesi, Dünyanın ilk demiryoluna sahip III.cü BoÄŸaz köprüsü, Yavuz Sultan Selim
BALO projesi, Avrasya Tüneli, Türkiye-Rusya Tren Feri Hattı,
Liman BaÄŸlantılı Demiryolu Taşımalarının Artırılması, Pakistan-Ä°ran-Türkiye Demiryolu Hattı vb. gibi sayısını artırabileceÄŸimiz diÄŸer projeler ile Türkiye’de demiryolu taşımacılığının toplam taşımadaki payını artıracak çalışmalar bütün hızıyla devam etmektedir.
Son yıllarda yapılan yaklaşık 30 milyar TL civarındaki yatırımlarla demiryolu sektörü, gerek özel sektör gerekse yabancı firmaların ilgisini çekmiÅŸ, demiryollarının yeniden yapılanmasına gereksinme duyulmuÅŸtur. Bu amaçla TCDD’nin serbestleÅŸtirilmesini öngören kanun 24 Nisan 2013 tarihinde meclisten geçmiÅŸ, böylece TCDD'nin yeniden yapılanmasının ve sektörde büyük deÄŸiÅŸikliklerin önü açılmıştır.
Demiryollarında serbestleÅŸme olarak nitelendirebileceÄŸimiz bu süreç, Türkiye’nin 2023 ve 2035 hedefleri için çok stratejik önem taşımaktadır; rekabet, demiryollarının daha da geliÅŸmesini saÄŸlayacaktır.
Tüm bu hedefler ve planlar doÄŸrultusunda 2023 yılında demiryolu taşımacılık payının; yolcuda yüzde 10 ve yükte ise yüzde 15’ e çıkarılmasının hedeflendiÄŸi Türkiye’de,
2035 yılında bu oranların yolcu taşımacılığında yüzde 15, yük taşımacılığında ise yüzde 20’ye çıkarılması planlanıyor.
Ayrıca demiryolu ağının diÄŸer toplu ulaşım sistemleri, lojistik merkezleri ile entegrasyonunu saÄŸlayacak ÅŸekilde akıllı ulaşım altyapıları ve çözüm sistemleri ile donatılması hedeflenmiÅŸ ve Akıllı ulaşım sistemlerine büyük önem verilmiÅŸtir.

2023 yılına kadar 50 milyar USD yatırım yapılması bekleniyor.

HIZLI TREN HATLARI

Ankara-EskiÅŸehir, Ankara-Konya, EskiÅŸehir-Karaman ve Ankara-Ä°stanbul yüksek hızlı tren hatlarından sonra;
Ankara – Ä°zmir, Ankara – Sivas, Ankara - Bursa
YHT hatları tamamlanarak ülke nüfusunun % 46’ sına karşılık gelen 15 ilimiz yakın zamanda YHT ile birbirine baÄŸlanacaktır.
Demiryollarındaki tüm bu geliÅŸmelere ek olarak, büyükÅŸehir belediyelerinin de 1990’lı yıllardan baÅŸlayarak ÅŸehir içi raylı sistem yolcu taşımacılığına yönelmesi sonucunda,
ülkemizde demiryolu sektöründe kamu ve özel sektör yatırımları çok hızlı bir artış kaydetmiÅŸtir.

Özellikle Ä°stanbul’da 2004 öncesinde yaklaşık 45 km olan ÅŸehir içi raylı sistem ağı,
2017 yılına kadar 150 km’ ye,
2019 yılına kadar 441 km’ye ulaÅŸarak sistemin ana omurgasını teÅŸkil edecektir.

Bu güne kadar inÅŸası tamamlanan Marmaray projesi, Avrasya boÄŸaz tüp tüneli, III.cü boÄŸaz köprüsü ve halen inÅŸası devam eden yeni metro projeleri ile birlikte 2023 yılında tamamlanması hedeflenen ÅŸehir içi raylı sistem hat uzunluÄŸu 740 km. nin üzerine çıkacaktır. DiÄŸer illerimizde yapılan ve yapılacak ÅŸehir-içi raylı sistemlerle birlikte tüm Türkiye'de Åžehir-içi Raylı sistemler toplam hat uzunluÄŸunun 2023 yılına kadar 1100 km'ye çıkması planlanmaktadır. Dolayısı ile Åžehirler arası ve Åžehir içi Raylı Ulaşım Sistemlerinin toplam uzunluÄŸu 2023 yılında 27.000 km.yi geçecektir.

Büyük yatırımların yapıldığı ülkemizde,
YERLÄ° VE MÄ°LLÄ° SANAYÄ°MÄ°ZÄ° KURMAMIZ GEREKÄ°YOR.
NEDEN MÄ°LLÄ° OLMALIYIZ ?
• 2023 Yılı 500 Milyar USD Ä°hracat Hedeflerine UlaÅŸmak,
• Dış Ticaret Açığını Kapatmak, Ä°stihdam yaratmak, iÅŸsizliÄŸi önlemek,
• Yurt dışına giden dövizi ülkemizde tutarak Kalkınmaya destek vermek için,
YERLÄ° ve MÄ°LLÄ° ÜRETÄ°M’e mutlaka geçmek zorundayız.
Ülkemizde 1990 yılından buyana 12 ülkeden satın alınan 14 adet farklı marka Siemens, Alstom, Bombardier, Hyundai Rotem, ABB, CAF, Ansaldo Breda, Skoda, CSR, CNR, Mitsubishi, Rotterdam SG2, MAN Düewag, V.Gotha gibi toplam deÄŸeri 7.5 milyar € olan 2566 adet araç satın alınmıştır.
2660 adet raylı ulaşım araçları ÅŸu anda Ankara, Ä°stanbul, Ä°zmir, Bursa, EskiÅŸehir, Kayseri, Konya, Adana, Samsun, Gaziantep, ve Antalya ÅŸehirlerimizde hizmet vermektedir.
Farklı markalardan dolayı kaynaklanan döviz kaybı, yedek parça, stok maliyeti, iÅŸçilik ekstra giderler ile ülkemiz tam bir yabancı bağımlı hale gelmiÅŸ. Bunlar da yaklaşık 7.5 milyar € tutuyor. Toplam 15 milyar €.

Ä°THAL EDÄ°LEN METRO ARAÇLARI
Mecidiyeköy-Mahmutbey : CNR ( 300 ) Metro aracı (%50 yerli katkı) : 300
Taksim - Osmanbey : H.Rothem ( 68 ) Metro aracı (% 40 yerli ) : 68
Üsküdar - Ümraniye : Mitsubishi ve CAF Metro aracı(%15 yerli katkı) : 126
Kızılay - Çayyolu-Törekent : CSR ( 324 ) Metro (%51) : 324
Kızılay - Batıkent : Bombardier (108 ) : 108
Kirazlı - Başakşehir : Alstom (96) Metro aracı ( % 0 ) : 96
Taksim - Osmanbey : Alstom (32) ve Hyundai Rothem (92 ) : 124
Kadıköy - Kartal : CAF (144) Metro Aracı : 144
Marmaray : Hyundai Rothem ( 440) EMU : 440
BaÅŸkentray : Hyundai Rothem ( 96 ) EMU : 96
Ali AÄŸa - Menderes : CAF ( 99 ) ve Hyundai Rothem (120) EMU : 219
Adana : Hyundai Rothem ( 36 ) Metro aracı : 36
Ä°zmir : ABB ( 45 ), CSR ( 32 ), CNR ( 85 ) Metro : 162
Bursa : Siemens ( 48 ), Bombardier ( 30 ) : 78
EskiÅŸehir : Bombardier ( 33 ) Tramvay : 33
Kayseri : Ansaldo Breda ( 38 ) Tramvay : 38
Konya : Skoda ( 60 ) ve Düevag ( 60 ) Tramvay : 120
Samsun : Ansaldo Breda ( 16 ) Tramvay : 16
Antalya : CAF ( 14 ) Tramvay : 14
Gaziantep : Alstom ( 28 ) Tramvay : 28
TOPLAM ARAÇ SAYISI : :2566

NOT : Kırmızı renkliler doÄŸrudan ithal edilen araçlar, Mavi renkliler 2012 dönüm yılından sonra yerli katkı içermeye baÅŸlayan araçlardır.
2012 yılı Türkiye için “Yerli ve Milli Üretimde” bir dönüm noktası olmuÅŸtur. Bu tarihten sonra Yapılan tüm ihalelerde en az % 51 yerli katkı dönemi ve Raylı Ulaşım Sistemlerinde Milli Markalarımız çıkmaya baÅŸladı.
BilindiÄŸi gibi 5 Mart 2012 tarihinde Ankara’da ihalesi yapılan ve CSR Electric Locomotive/Çin firmasının kazandığı 324 metro aracı ihalesinde ARUS’un büyük gayretleri neticesi % 51 yerli katkı ÅŸartı ile baÅŸlayan ve ülkemizde bir milat olarak kabul edilen bu tarihi karardan günümüze kadar uzanan tüm raylı ulaşım sistemlerinde yapılan ihalelerde yerli katkı seviyesi büyük bir hızla tüm yurt sathına yayılmış ve günümüz itibarıyla % 60 yerli katkıya ulaÅŸmıştır.
“ Ä°ÅŸ BirliÄŸi, Güç BirliÄŸi ve Milli Markalar” inancıyla yola çıkan ARUS Kümelenmesi sanayicileri gerçekleÅŸtirdikleri birlik ve beraberlik ruhu, takım çalışması sonucu, hedefleri doÄŸrultusunda Ä°stanbul Tramvayı, Ä°pekböceÄŸi Tramvayı, Green City LRT, Talas Tramvayı, Panorama tramvayı, Malatya TCV Trambüsü, E1000 Elektrikli Manevra Lokomotifi, Yolcu ve yük taşımacılığında Elektrikli ve Dizel Lokomotif Milli Markalarını birer birer çıkarmaya baÅŸlamıştır.
Ä°ÅŸte DönüÅŸüm noktasının baÅŸladığı 2012 yılından bu yana üretilen yerli ve milli marka Raylı Ulaşım araçlarımız ;
İstanbul LRT : İstanbul Ulaşım ( Yerlilik % 60 ) İstanbul Marka : 18
Bursa Tramvay : Durmazlar ( Yerlilik % 60 ) Ä°pekböceÄŸi : 20
Bursa LRT : Durmazlar ( Yerlilik % 60 ) Green City : 60
Kayseri Tramvay : Bozankaya ( Yerlilik % 50 ) Talas : 30
Kocaeli Tramvay : Durmazlar ( Yerlilik % 60 ) Panorama : 12
Samsun Tramvay : Durmazlar ( Yerlilik % 60 ) Panorama : 8
Malatya Trambüs : Bozankaya ( Yerlilik % 50 ) TCV Marka : 20
Ä°zmir Tramvay : Hyundai EURotem ( Yerlilik % 48 ) Hyundai : 38
Antalya Tramvay : Hyundai EURotem ( Yerlilik % 48 ) Hyundai : 18
TOPLAM : 224 adet araç

Biz, ARUS olarak, bu sorunu çözmek ve 2023 yılına kadar Ä°stanbul, Ankara ve Ä°zmir ÅŸehirlerimizin ihtiyacı olan 7000 adet Tramvay, Hafif Raylı Ulaşım Araçları, Metro, 1000 adet Elektrikli ve Dizel Lokomotif ve 80 adet Yüksek Hızlı Treni yerli ve milli üretmek için çalışıyor, mücadele ediyoruz.
ARUS, Yerli Malı TebliÄŸinin çıkmasında ve Sanayi Ä°ÅŸbirliÄŸi Programı (SÄ°P) diÄŸer adıyla Offset çerçevesinde yabancı alımlarda yerli katkı ÅŸartının artırılması çalıştaylarında aktif rol oynamıştır.
2015 yılında uygulanmaya baÅŸlayan Yerli Malı TebliÄŸi, ithal ikamesi ve Sanayi Ä°ÅŸbirliÄŸi Programı (SÄ°P) resmi gazetede yayınlanmış ve yerli malına verilen önem en üst düzeye çıkmıştır. Yıllardır yapılamayan Yerli Malı ve Sanayi Ä°ÅŸbirliÄŸi Programı nihayet bir Devlet Politikası haline gelmiÅŸtir.
Åžimdi gerek Kamu ve gerekse Belediye ihalelerinde yerli katkı ÅŸartı uygulanmaya baÅŸladı. Dolayısı ile ARUS, 2023 yılına kadar ihale edilecek olan 80 adet hızlı tren ve 7000 adet metro, tramvay ve hafif raylı araç (LRT), 250 adet Elektrikli Lokomotif, 350 Dizel Lokomotif, 500 adet banliyö seti ve binlerce yolcu ve yük vagon ihalelerinde finansal olarak 20 milyar Euro, alt yapı yatırımları ile birlikte yaklaşık 100 milyar Euro’nun ülke ekonomisinde kalmasında ve sanayi çarklarımızın dönmesinde önemli bir katkı saÄŸlayacaktır.
Türk sanayisindeki bu yeni yerli üretim politikaları ile 2023 yılına kadar yapılması planlanan Havacılık ve Savunma, Enerji, UlaÅŸtırma, HaberleÅŸme, Bilgi Teknolojileri ve SaÄŸlık sektöründe toplam 700 milyar Euro’luk ihalelerde en az % 51 yerli katkı ÅŸartı getirilmesi ile en az 360 milyar Euro’un ülke sanayimizde kalması planlanmaktadır. Sadece Sanayi Ä°ÅŸbirliÄŸi Program (SÄ°P) ile cari açık ve iÅŸsizlik sorunları çözülecek, istihdam artacak ve ülke sanayimizin çarkları hızla dönmeye baÅŸlayacaktır.

PAZAR PAYI
Önümüzdeki dönemde dünyada yaklaşık 1,8 TRÄ°LYON DOLAR’lık bir pazar söz konusudur!..
Ve biz milli projelerimizi gerçekleÅŸtirdikçe bu pazardan da payımızı almak için çalışmalarımızı ÅŸimdiden baÅŸlatmış bulunuyoruz.
SON SÖZ
EN SON YAÅžADIÄžIMIZ OLAYLAR DA GÖSTERÄ°YOR KÄ° , NE AMERÄ°KA, NE AVRUPA NE RUSYA, NE ÇÄ°N.
EÄžER KENDÄ° MÄ°LLÄ° MARKALARIMIZI KENDÄ°MÄ°Z ÜRETEMEZ, MÄ°LLÄ° SANAYÄ°MÄ°ZÄ° GELÄ°ÅžTÄ°REMEZSEK, BU ÜLKELERE BAÄžIMLI OLMAKTAN ASLA KURTULAMAYIZ.
ŞİMDÄ° ELELE VERMENÄ°N, BÄ°RLÄ°K OLMANIN MÄ°LLÄ° SANAYÄ° VE MÄ°LLÄ° MARKALARIMIZI ÜRETMENÄ°N TAM ZAMANI. EÄžER BUNU ŞİMDÄ° , ÅžU ANDA YAPAMAZSAK BÄ°R DAHA BU FIRSATI ASLA YAKALAYAMAYIZ.