Raylı ulaşım sektörü 2019 yılında yepyeni bir enstitüye kavuştu

TÜBİTAK Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE) TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi’nde kurulduğu günden bu yana ortaya koyduğu performans ile sektörün Ar-Ge çalışmalarına yön vermeye devam ediyor.

Raylı ulaşım sektörü 2019 yılında yepyeni bir enstitüye kavuştu

TCDD ile TÜBİTAK arasında, raylı ulaşım teknolojilerinin yerli imkanlarla geliştirilmesi çalışmalarının kurumsal bir yapı üzerinden gerçekleştirilmesi, iki kurumun üzerinde çalıştığı önemli bir başlık olarak gündemde yer almıştı. İşbirliği çalışmalarının verdiği olumlu sonuçlar neticesinde, Ekim 2019’da TÜBİTAK’a bağlı bir Ar-Ge enstitüsü olarak TÜBİTAK Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE) resmen kuruldu.

TÜBİTAK ve TCDD işbirliğiyle kurulan ve ortak yönetilen RUTE, Türkiye’nin raylı ulaşım alanında ilk ve tek Ar-Ge enstitüsü olma özelliğini taşıyor

2020 yılı başında kurumsal yapısı tamamlanan RUTE, TÜBİTAK bünyesinde raylı ulaşım alanında yapılmakta olan başarılı projeleri ve ekipleri kendi çatısı altına taşıyarak Türkiye’nin raylı ulaşım alanında ilk ve tek Ar-Ge enstitüsü olma özelliğini kazandı.

Kuruluşundan itibaren geçen bir yılı aşkın süredir TCDD ve TÜRASAŞ gibi ana paydaşlar ile yoğun bir mesai harcamakta olan enstitü, raylı ulaşım sektörünün kritik alanlardaki ihtiyaçlarına teknoloji çözümleri üretmeye devam ediyor. Enstitü aynı zamanda uluslararası eşdeğer araştırma kurumları ve sektörel platformlarla işbirlikleri gerçekleştirerek ülkemizi uluslararası alanda da temsil ediyor.

Vizyon, nitelikli Ar-Ge personeli, tecrübe

RUTE’nin kısa zamanda sektörün ana paydaşları ile yoğun ve verimli bir çalışma dinamizmi kazanması TÜBİTAK ve TCDD işbirliğinin sahip olduğu vizyondan kaynaklanıyor. Toplumsal refahı artırmanın ulaşımın kalitesini artırmaktan geçtiği inancıyla TÜBİTAK RUTE, mobilitenin dönüşümünde öncü olma vizyonu ile hareket ediyor. İleri teknoloji içeren raylı ulaşım sistemlerinin güvenli, temiz, kaliteli ve sürdürülebilir bir ulaşım sistemine sahip olmadaki etkisinin bilincinde olarak, küresel koşullarda rekabet edebilen, katma değeri yüksek ürün ve yenilikçi teknolojiler geliştiriyor.

Enstitüde Elektrikli Tahrik Sistemleri, Araç Kontrol Sistemleri, Araç Tasarım ve Analizleri, Motor ve Aktarma Sistemleri, Robotik ve Akıllı Sistemler ve Enerji Depolama Sistemleri alanlarında uzman ekipler bulunuyor. Söz konusu Ar-Ge ekipleri, daha önce bilhassa raylı araç çekiş ve kontrol sistemleri geliştirerek önemli başarılara imza atmıştı. TÜBİTAK RUTE ve TÜRASAŞ, TCDD'nin manevra ve kısa mesafe yük taşıma ihtiyaçlarını karşılayabilecek özellikte, modern sürüş sistemine sahip 1 MW gücünde, yerlilik oranı yüzde 85 olan E1000 elektrikli lokomotifi geliştirdi. Ardından başlatılan “Dizel Elektrikli Lokomotifler için Cer Sistemi Geliştirilmesi” projesi kapsamında geliştirilen çekiş sistemleri sayesinde en kritik sistemleri yerli imkanlarla üretme yetkinliği kazanıldı. Proje ile TÜRASAŞ için toplamda 4 farklı tipte 14 adet lokomotif için cer sistemi geliştirildi ve prototip sonrasında cer sistemleri teknoloji transferi ile TÜRASAŞ tesislerinde üretildi. Daha önceden yurtdışından temin edilen sistemler milli olarak tasarlanıp devreye alındı ve bugüne kadar 100 bin kilometreyi aşkın yol yaparak başarısını da kanıtladı.

Yeni ürünler, yeni projeler

Bu yetkinliklerin bir üst seviyeye taşındığı “E5000 Elektrikli Anahat Lokomotifi Geliştirilmesi” projesi ile TCDD Taşımacılık A.Ş.’nin ihtiyaçlarına uygun, 5MW gücünde, Avrupa Birliği Demiryollarında Karşılıklı İşletilebilirlik Teknik Şartnamesi (TSI) sertifikasına sahip, yük ve yolcu taşımacılığı yapabilecek, 140 km/s hıza sahip yeni nesil bir elektrikli anahat lokomotifi geliştirilmektedir. E5000 projesi ile ülkemizin elektrikli anahat lokomotifi ihtiyacında dışa bağımlılığı da sona erecek.

“TLM16V185 Tipi Ağır Dizel Motorunun Modernizasyonu ve Özgün Motor Geliştirilmesi” projesinde TCDD Taşımacılık için TÜRASAŞ ile birlikte manevra lokomotifleri için özgün motorun sıfırdan geliştirilmesi ve mevcut motorlarının yakıt tüketiminin %12 azaltılması için modernizasyonu çalışmaları yürütülmeye devam ediyor. E5000 lokomotif ve TLM16V185 motor projelerinde 2022 ve 2023 yıllarında özgün ürünlere kavuşulması bekleniyor.

RUTE ve TÜRASAŞ aynı zamanda ülkemizin ve bölgemizin gelecek dönem ihtiyaçlarına cevap verecek tüm demiryolu araç modları ve kritik alt sistemlerini kapsayan yeni bir iş birliği anlaşması imzaladı. Bu kapsamda iki kurum yeni projelerde birlikte çalışmaya ve üretmeye devam edecek.

TCDD ile gerçekleştirilen işbirliği kapsamında, demiryolları sisteminin kaliteli, sürekli, güvenilir ve ekonomik olarak işletebilmesi için verimliliği ve sürdürülebilirliği etkileyen alanlarda ihtiyaç duyulan Ar-Ge, Ür-Ge ve danışmanlık faaliyetleri gerçekleştirilmekte ve yeni teknolojilerin geliştirilmesine yönelik ortak çalışmalar yürütülmektedir. Demiryollarında teknolojik dönüşümü gerçekleştirecek dijitalleşme ve akıllı sistemler alanında da yeni projelere imza atılıyor. Bu çalışmalar neticesinde başlatılan projelerden biri olan “Otomatik Tren Muayene İstasyonu (OTMİ) Geliştirilmesi” projesi demiryollarının dijitalleşmesinde önemli bir adım teşkil ediyor. Proje ile dinamik tren muayene istasyonunu oluşturan ölçüm ve tanıma sistemlerinin yerli imkanlarla geliştirilerek bir dinamik test tüneli binası içerisine monte edilecek, TÜBİTAK RUTE tarafından geliştirilecek akıllı ölçüm sistemleri ile trenler hareket halindeyken tamamen otonom olarak muayene edilecek.

Güçlü Altyapı

RUTE, mevcut başarısını vizyonu, nitelikli personeli ve tecrübesi yanında altyapı kurma becerisine de borçlu. Enstitü bünyesinde yer alan laboratuvar ve merkezler Ar-Ge çalışmalarını destekleyecek ekipmanlarla kurularak güncel teknolojiyi de gözeten güncellemelerle işletiliyor. Bunun yanında Motor Mükemmeliyet Merkezi gibi altyapılar sanayinin de hizmetine açık olarak faaliyet gösteriyor.

2020 yılında açılışı gerçekleşen Motor Mükemmeliyet Merkezi’nde kurulan 8 farklı test odası ile 40 beygirden 4000 beygire kadar yerli tasarım motorların geliştirme ve sertifikasyon süreçleri yapılabilmektedir. Aynı zamanda aktarma organları ve araç testlerinin gerçekleştirildiği test odaları faaliyettedir.

Merkezde demiryolu, denizcilik, jeneratör ve özel amaçlı kullanıma uygun motorlar yurt içinde test edilebilmektedir. Bu sayede yerli motor üreticileri yurt dışındaki laboratuvarlara kaynak aktarmaktan kurtulmakta ve hem de büyük bütçeli motor geliştirme projelerinin ülkede gerçekleştirilmesinin önü açılmaktadır.

rute.tubitak.gov.tr