Dr.İlhami Pektaş: 2025 Yılında Raylı Sistem Yatırımları Tüm Hızıyla Devam Ediyor

2025 Yılında Raylı Sistem Yatırımları Tüm Hızıyla Devam Ediyor

Dr.İlhami Pektaş

Ülkemizde tasarımından nihai ürüne yerli ve milli marka raylı ulaşım sistemlerini üreterek, birer dünya markası haline getirmeyi kendisine ana hedef olarak belirleyen olan ARUS, Anadolu’nun 27 ilinden 180 üyesi ile Türk raylı sistemler sektörünün önde gelen tüm kuruluşlarını bir araya getirerek, sektörde işbirliği, güç birliği ve milli markalar üretme görevini üstleniyor. ARUS, kurulduğu günden bu yana büyük gayretleri sonucunda ithal edilen raylı sistem araçlarında en az %51 yerli katkı sağlamakla kalmamış, ürettiği milli marka Tramvay, HRS, Metro, Banliyö treni, Elektrikli Tren, Hızlı Tren, Anahat ve Manevra Lokomotifleri, Vagon ve Sinyalizasyon sistemlerinde yerlilik oranını %70 seviyesine çıkarmayı başarmıştır. Hedef Raylı sistemlerde milli marka ve %80 yerlilik.

Milli markalarımıza en güzel örnekler olarak Panorama, İstanbul, Kayseri, İpekböceği Tramvayları, İstanbul ve Green City LRT, Sürücüsüz Metro, HSL 700 Hibrit Lokomotifi, E1000 Manevra Lokomotifi, E5000 Elektrikli Ana Hat Lokomotifi, DE10000 Dizel Elektrikli Manevra lokomotifi, 160 km ve 225 km/ saat hıza sahip Elektrikli Tren Setleri, Banliyö trenleri, Yeni nesil yük vagonları, Cer motorları ve Milli sinyalizasyon sistemleri verilebilir. Üretilen raylı sistem araçları bugün ülkemizde Bursa, Kayseri, İstanbul, Samsun, Kocaeli, Antalya, İzmir ve Gaziantep illerimizde, yurt dışında ise Romanya, Polonya ve Tayland şehirlerinde hizmet vermektedir. ARUS üyeleri, kısa sürede başarılarını uluslararası alanda da kanıtlayarak geçen yıl Polonya’dan Tanzanya’ya, Katar’dan Tayland’a Dünyanın 25 ülkesine altyapı dahil yaklaşık 1 milyar USD’lık raylı sistem ihracatı yapmıştır.

Romanya'nın Timişoara kenti için 40 adet yüksek teknolojili tramvay ve Iaşi kenti için 34 adet tramvay üreten Bozankaya, geçen yıl İtalya’da 20 adet, Sırbistan Belgrad'taki 25 tramvay ihalesini kazandı. Siemens Mobility ile oluşturduğu yeni konsorsiyum ile Bangkok için Sincan’da 159 adet metro aracı üretmeye hazırlanıyor. Yapılan anlaşmalar çerçevesinde 2025 yılında bu ülkelere üretimler tüm hızıyla devam ediyor.

Bozankaya tarafından üretilen 28 adet ülkemizin ilk yerli ve milli sürücüsüz metro araçları Gebze-Darıca hattında hizmet vermek için raylara indirildi. Her biri 4 vagondan oluşan toplam 7 setin üretimi yüzde 63 yerlilik oranı ile tamamlanarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına teslim edildi.  15,4 kilometrelik hatta bir seferde normal dolulukla 1150 yolcu, daha yoğun yerleşimlerde ise 1500'leri yolcu taşınabilecek. Hattın diğer bir önemli özelliği ise Aselsan tarafından geliştirilen Milli sinyalizasyon sistemi kullanılması. 2025 yılında Gebze-Darıca hattının açılmasıyla milli metro araçları ve milli sinyalizasyon sistemi hizmet vermeye başlayacak.

Bozankaya, 2023 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Kadıköy-Sabiha Gökçen Havalimanı, M4 ve M10 hatlarında hizmet vermek üzere 100 adet metro aracı sözleşmesi yaptı. Sözleşme kapsamında GoA2 özelliğine sahip 25 Set 4 araçlık diziden oluşan, 88,5 m. uzunluğunda, minimum 1032 yolcu kapasiteli, 80 km/s maksimum servis hızına sahip metro araçları 32 ayda teslim edilecek.

Bozankaya, geçen yıl İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin açtığı 22 araçlık tramvay ihalesini kazandı. Bozankaya’nın Ankara Sincan’daki tesislerinde %60 yerlilik şartı ile üretilecek araçlar, 32,5 metre uzunluğunda, yüzde 100 alçak tabanlı, beş modüllü, 280 yolcu taşıma kapasitesine sahip olacak ve araçların tamamı 26 ay içinde tamamlanacak. Araçların peyderpey 2025 ve 2026 yılında hizmet vermesi bekleniyor.

Bursa’nın ulaşım altyapısına güç kazandıracak 20 adet hafif raylı sistem aracı ihalesini kazanan Bozankaya’nın yeni araçları, önümüzdeki aylarda 284 yolcu taşıma kapasitesine sahip, 28 metre uzunluğunda ve 2,65 metre genişliğinde olacak Bursa için çevre dostu ve konforlu bir ulaşım deneyimi sunacak.

ASELSAN ile Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayi A.Ş. (TÜRASAŞ) arasında Demiryolu Sinyalizasyon Sistemleri kapsamında toplam tutarı 75 milyon avro olan yeni bir sözleşme imzalandı. Sözleşme kapsamında teslimatlar 2025 ile 2028 yılları arasında gerçekleştirilecek.

TÜRASAŞ tarafından üretilen yüzde 70 yerlilik oranına sahip yerli ve milli toplam 32 vagondan oluşacak 8 elektrikli trenin ilk seti 2025 yılında Gaziantep’te raylarla buluştu. Üretimi süren tren setleri, saatte 90 kilometre maksimum hıza ulaşacak. Gaziray’da kullanılacak ilk Milli Banliyö Tren Setinin test sürüşleri gerçekleştirildi. Gaziray projesi kapsamında 25,5 kilometre güzergahta 2 adet hızlı tren hattı ve 2 adet banliyö hattı olmak üzere 4 hatlı elektrikli ve sinyalli demiryolu hattı bulunuyor. Bu proje kapsamında toplamda 112 kilometre yeni demiryolu hat yapımı gerçekleştirildi.

Bu yıl içinde Gaziantep’e ikincisi haziran ayında, diğer 3 seti ağustos ayında ve son 3 seti de ekim ayında olmak üzere 28 vagondan oluşan 7 tren set daha teslim edilecek. Dört vagondan oluşan her bir set 206’sı oturan yolcu olmak üzere toplam 1000 yolcu taşıma kapasitesine sahip olacak.

2023 yılında TÜRASAŞ tarafından üretilen saatte 160 kilometre hıza sahip ilk milli ve yerli elektrikli tren setleri Adapazarı-Gebze arasında hizmete girdi. Yeni Sakarya ismi verilen 3 tren seti şu an Adapazarı-Gebze arasında yolcu taşımacılığı yapıyor. 2025 yılında 10 set, 2026 yılında 9 set olmak üzere toplamda 19 set daha üretilerek hizmet vermeye başlayacak. 

Saatte 225 kilometre hıza sahip Yerli ve Milli Elektrikli Hızlı Tren Seti’nin ilk gövde kaynağı geçen yıl TÜRASAŞ’ta yapıldı. Yüzde 65 yerlilik oranı ile alüminyum gövdeli 8 araçtan oluşacak milli elektrikli hızlı tren setleri toplam 584 yolcu kapasitesine sahip olacak ve 2026 yılında ilk prototipleri üretilerek testleri tamamlanacak.

TÜRASAŞ, geçen yıl saatte 140 kilometre hıza sahip yeni nesil ‘Eskişehir 5000' Milli Elektrikli Anahat Lokomotifi Projesi kapsamında TCDD Taşımacılık ile 95 adet lokomotif sözleşmesi yaptı. Seri üretime geçen E5000 Milli lokomotiflerin ilk 20 adedi bu yıl olmak üzere 2027 yılına kadar tamamı üretilerek hizmet vermeye başlayacak.

Ayrıca 503,3 Kilometre uzunluğunda Ankara-İzmir arasını 3.5 saate düşürecek Yüksek Hızlı Tren Hattı Projesinin 2027 yılında hizmete girmesi planlanıyor. Toplam 303 km uzunluğa sahip Mersin-Adana-G.Antep Yüksek Hızlı Tren Hattı Projesi de tüm hızıyla devam ediyor. Proje, Mersin ve Gaziantep şehirleri arasındaki yolculuk süresini 2 saate düşürecek. Projenin 2026 yılı sonunda tamamlanması hedefleniyor. Yerköy-Kayseri YHT Projesi ise 142 km’lik çift hat uzunluğunda olup 2028 yılında tamamlanması planlanıyor. Böylece Ankara-Kayseri-Yerköy arası ulaşım süresi 2 saate düşecek. Halkalı Kapıkule, Bandırma Bursa Osmaneli yüksek hızlı tren projelerinin ise 2026 yılında hizmete girmesi bekleniyor. Halkalı-Kapıkule arasında 229 km’lik güzergâhta çift hatlı, 200 km/saat hızında, yolcu ve yük taşıma amaçlı bir hızlı tren hattı inşa edilecek. Toplam 201 km uzunluğundaki Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli arasında 200 km/saat hıza uygun yeni çift hatlı, elektrikli ve sinyalli hızlı tren hattı planlandı. Proje tamamlandığında YHT'lerle hem Ankara-Bursa, hem de Bursa-İstanbul yaklaşık 2 saat 15 dakika olacak.

Bu amaçla 2 bin 251 kilometre olan YHT ve HT hat uzunluğunu, 2025’te 2 bin 607 kilometreye, 2026'da 2 bin 843 kilometreye ve  2027'de ise yüzde 83 artışla 4 bin 122 kilometreye ulaşacak.

Ülkemizde planlanan tüm YHT çalışmaları tamamlandığında 2053 vizyonu doğrultusunda 52 ilimizin Yüksek Hızlı Trenle buluşması hedefleniyor.