Demiryolu Havai Hat Parçaları-Katener Sistemler
1825 yılında başlayan demiryolu işletmeciliği bir zamanlar dünya uluslarının ekonomilerinde ve sosyal gelişmelerinde çok önemli roller almış, ancak petrolün ucuz olduğu dönemde bir duraklama devri yaşamıştır. 19. Yüzyılın sonlarına doğru demiryolu işletmeciliğinde yeni gelişmeler olmuş, yolcu ve yük taşımacılığı giderek artmaya başlamıştır. Hızlı tren işletmeciliği yaygınlaşmaya başlamış, büyük şehirlerde şehir içi yolcu taşımacılığında metro ve hafif-raylı sistemler devreye alınmıştır. Raylı-sistemler sektörü dünya çapında büyümeye devam etmektedir. Demiryollarına yapılan yatırım dünya çapında yıllık 70 milyar dolar düzeyindedir. 2020 yılına kadar yapılacak toplam yatırımın 1 trilyon dolara erişmesi beklenmektedir.
Ülkemizde ise demiryollarına en çok yatırım Cumhuriyet’in ilk yıllarında Atatürk zamanında yapıldı.1950 yılından sonra demiryollarına verilen önem azalmış, karayolu ağırlıklı ulaşım politikaları ön plana çıkmış, motorlu araç sayısının günden güne artmasıyla tamamen dışa bağımlı gelişen bir otomotiv sanayi kuruldu.
1950 yılından 2003 yılına kadar ihmal edilen demiryolu ve şehir içi raylı ulaşım sistemleri son 15 yıl içinde, yeni devlet politikalarıyla birlikte demiryollarında dev projeler hayata geçirilerek büyük yatırımlar yapılmaya başlanmıştır. Günümüzde 2023 yılı hedefleri doğrultusunda, 10 bin kilometrelik yüksek hızlı tren, 4000 km yeni konvensiyonel tren hattı, elektrifikasyon ve sinyalizasyon çalışmaları büyük bir hızla devam etmektedir. 2023 yılında hızlı tren hatları ile birlikte toplam 26.000 km, 2035 yılında ise toplam 30.000 km demiryolu hedeflerine ulaşılması amaçlanmıştır.
Tüm bu yatırımlar yapılırken bir yandan da yerli ve milli marka raylı ulaşım sistemlerinin ülkemizde sanayicilerimiz tarafından üretilmesi için çalışmalar başlamıştır.
Türkiye’nin ilk yerli katener system üreticisi olan ULUSOY ELEKTRİK A.Ş. kısa sürede bu alanda da marka haline gelmiştir.Özgün tasarımlar,kaliteli yerli üretim, hızlı sevkiyat, müşteri odaklı çalışmalar Ulusoy Elektrik’i sektörün lokomotifi haline getirmiştir.
Katener sistem; Trenlerin hareket edebilmesi için gerekli olan elektrik enerjisini tüm hat boyunca taşındığı havai hat sistemidir. Daha geniş bir şekilde ifade etmek gerekirse, demiryolu üzerinde hareket eden araçlara tüm iklim şartlarında, olumlu/olumsuz çevre şartlarında, demiryolunun çeşitli geometrik güzergahlarında, azami hızda, trenlerin enerji alan pantografında ve kontak telinde aşınmayı minimuma indirgeyen ayrıca can ve mal kayıplarını da minimize eden elektrik akımını taşıyan havai hatlardır. Tren enerjiyi katenerden pantograf aracılığı ile alır. Katener sistemler iletkenler,direkler,taşıyıcı system, izolatörler,besleme sistemi ve ray bağlantıları olmak üzere 6 ana unsurdan oluşmaktadır.
Akım, devresini raylar ve geri dönüş kabloları üzerinden tamamlar. Katener sistemi enerji beslemesinde 600 V DC, 750 V DC, 1500 V DC, 3000 V DC, 15 kV AC (16,7 Hz), ve 25 kV AC(50 Hz) için çözümler sunmaktadır.
Konvensiyonel Katener Sistemi (Havai Hat) ve Rijit Katener Sistemi,olmak üzere iki ana katener sistemi mevcuttur.Havai hat katener sistemi ise Otomatik gergili katener sistemi (ATCS) ve Sabit gergili katener sistemi (FTTW) olmak üzere 2 tiptir.
Firmamız hızlı tren hatları,banliyö tren hatları,şehir içi hafif raylı sistemlerde kullanılmak üzere konvansiyonel katener sistem havai hat parçaları üretmektedir.
Katener direğinden itibaren iletkenleri taşıyan tüm parçaların anahtar teslim üretimi yapılmaktadır.Ürünlerimiz silikon kompozit izolatörler,konsol-hoban set bağlantı elemanları,iletken aksesuarları ve otomatik gergi düzenekleri olmak üzere 4 ana kalemden oluşmaktadır.
Silikon kompozit izolatörlerin üretiminde son teknoloji f-tipi yanmaz LSR tipi sıvı silikon kullanılmaktadır.İzolatörlerde kullanılan alüminyum döküm başlıklar; hafiflikleri,korozyon dirençleri,uygun ısıl işlemle elde edilen yüksek mukavemetleriyle tercih sebebi olmuş,montaj kolaylığı sağlamıştır.İstisnasız her izolatör ilgili TS EN 61109 standardına göre rutin teste tabii tutulmaktadır.Ülkemiz demiryolu hatlarında yaklaşık 20000 adet ULUSOY ELEKTRİK A.Ş. üretimi izolatörler kullanılmaktadır.
Ana ürünlerimizden olan konsol-hoban set bağlantı parçaları; AlSi10Mg alüminyum döküm alaşımından üretilmekte olup, birincil faz alüminyum kullanılmaktadır.Tüm ürünlere T6 ısıl işlemi uygulanmaktadır.Tüm ürünler döküm sarj numaralarına göre test edilip arşivlenmektedir.Ülkemiz demiryolu hatlarında yaklaşık 10000 set ULUSOY ELEKTRİK A.Ş. üretimi konsol-hoban set bağlantı parçaları kullanılmaktadır.
İletken aksesuarları; iletken teller (kontak ve pandül telleri) üzerindeki bağlantı parçalarıdır.CuNi2Si hammaddesinden üretilen bu parçalar ülkemizde ilk defa firmamız tarafından üretilmiştir.Yaklaşık 2 sene süren ar-ge çalışmaları neticesinde bu ürünler yabancı muadilleriyle eş değer kalite de üretilmiştir.Konsol-hoban setlerin ve izolatörlerin tamamlayıcısı niteliğindeki bu bağlantı parçaları ürün gamımızı genişletmiş,güçlendirmiştir.
Otomatik gergi setleri; farkli konfigürasyonlarla firmamız tarafından üretilmiş, TCDD ile yapılan iş birliğiyle tüm saha testleri başarı ile tamamlanmış,seri imalata geçilmiştir.
Multidisipliner çalışmanın bir ürünü olan havai hat parçalarını ilk kez ülkemizde üretmiş olmanın haklı gururunu yaşıyoruz. KOLİN-GÜLERMAK İŞ ORTAKLIĞI ile imzalamış olduğumuz sözleşmeyle BAŞKENTRAY PROJESİNİN tüm katener sistem ürünlerini firmamız üretecektir. Ürünlerimiz için vitrin olarak değerlendirdiğimiz bu projenin çalışmalarına büyük bir enerji ile başladık. Aynı zamanda hızlı tren hatları için ar-ge çalışmalarımız hız kesmeden devam ediyor. Ülkemiz demiryollarında Ulusoy Elektrik markası yerli üretimin, Türk mühendisliğinin en güzel örneğidir. Berna Karasu Güneş / Ulusoy Elektrik Raylı Sistemler Ürün Sorumlusu