EROL ARIKAN

TCDD TAŞIMACILIK GENEL MÜDÜRÜ VE YÖNETİM KURULU BAŞKAN V.                                                                                                                                                                                            Bilindiği üzere 01 Mayıs 2013 tarihinde 6461 Sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleşmesi Kanunu kapsamında devlet eliyle kurulan TCDD Taşımacılık  “demiryolu tren işletmecisi” kuruluş olarak tanımlandı.

01 Ocak 2017 tarihinden itibaren kendi kaynakları, plan, program ve bütçesi ile faaliyetlerini sürdüren TCDD Taşımacılık Genel Müdürlüğü, demiryolu taşımacılığının serbestleştirilmesi sürecinde özel sektöre önemli katkılarda bulunurken yüksek hızlı tren, konvansiyonel anahat ve bölgesel trenler, kentiçi toplu taşımacılıkta Marmaray ve Başkentray’ın işletmeciliği,  feribot işletmeciliği, lojistik faaliyetler, demiryolu araçlarının bakım-tamir ve revizyonu faaliyetlerinde önemli mesafeler katetmektedir.

19 yüksek hızlı tren seti, 664 lokomotif, 97 elektrikli tren seti, 92 dizel tren seti, çeşitli tiplerde 958 yolcu vagonu ve 17.024 adet yük vagonundan oluşan araç filosu ile yolcu ve yük taşımacılığında önemli oranda artışlar gerçekleştirilmektedir. 

TCDD Taşımacılık, 1.213 km yüksek hızlı, 11.590 km konvansiyonel demiryolu hattı olmak üzere toplam 12 bin 803 kilometre demiryolu ağında işletmecilik yapmaktadır.

YHT    Avrupa Yakasına Geçti

Ankara- İstanbul, Ankara-Eskişehir, Konya-Ankara, Konya-İstanbul yüksek hızlı demiryolu hatlarında günde 25 bin yolcuya hizmet veren yüksek hızlı tren seferleri Marmaray Gebze-Halkalı Banliyö Hattının hizmete girmesiyle Avrupa Yakasındaki istasyonlara uzanmıştır. Yüksek hızlı trenler İstanbul rotasında Gebze-Pendik-Bostancı-Söğütlüçeşme-Bakırköy-Halkalı istasyonlarında duruş yapmaya başlamıştır.

YHT bağlantılı kombine taşımacılıkla birçok şehir daha yakın

YHT bağlantılı otobüs ya da tren kombine taşımacılıkla ülkemiz nüfusunun önemli kısmının yaşadığı Bursa, Karaman, Antalya, Denizli, Kütahya, Afyonkarahisar, Mersin, Adana gibi pek çok şehre daha kısa sürede ulaşmak mümkün hale gelmiştir.

Yüksek hızlı trenle demiryolu yolcu payı artıyor

Halkımız yüksek hızlı treni çok sevdi. Yüksek hızlı tren işletmeciliği ile demiryolu yolcu payı; Ankara-Eskişehir hattında yüzde 8’den yüzde 72’ye, yolcu taşımacılığı olmayan Ankara-Konya hattında yüzde 66’ya, Ankara-İstanbul hattında yüzde 10’dan 15’e,  Konya-İstanbul hattında ise yüzde 5’den yüzde 17’e yükseldi.

Bugün kadar 46.4 milyon yolcumuzu yüksek hızlı trenlerle taşırken yolcu memnuniyet oranı yüzde 98.9’a ulaşmıştır.

YHT ve HT ağları genişliyor

İnşası devam eden yüksek hızlı ve hızlı demiryolu hattının işletmeye alınmasıyla birlikte demiryolunun ulaşım sistemindeki payı daha da artacaktır.

Anahat ve bölgesel trenlerle ülkemizin dört bir köşesine rahat ve konforlu yolculuk 

Hükümetlerimizin 2003 yılından bu yana demiryolu sektörüne önem vermesiyle birlikte mevcut demiryolu ağımız da yenilenmiş, modernize edilmiş, araç filosu gençleştirilmiştir.  Böylece konvansiyonel anahat ve bölgesel trenlerin hizmet kalitesi önemli oranda iyileştirilmiştir. Ülkemizin dört bir köşesinde 30 anahat, 186 bölgesel trenlerle günde 45 bin yolcuya  hizmet verilmektedir.

Bu trenlerimizden  bin 300 kilometre üzerindeki destinasyonlarda çalışan Doğu Ekspresi, Van Gölü Ekspresi sadece yurt içinden değil, yurt dışından da seyahat severlerin ilgisini çekmektedir.

Uluslararası yolcu taşımacılığında ise İstanbul-Sofya treni Avrupa’ya en ekonomik, en rahat seyahat seçeneği sunmaktadır.

Van-Tebriz treni de İranlı turistlerin Türkiye'ye yaptıkları seyahatlerin gözdesi haline gelmiştir.

Kentiçi toplu ulaşımda rayın gücü artıyor

Marmaray  ile günde bir milyon 700 bin yolcu

Kuruluşumuz tarafından işletilen ve 29 Ekim 2013 tarihinden beri Ayrılık Çeşmesi- Kazlıçeşme arasında 322 milyon yolcuya hizmet veren Marmaray’ın Gebze-Halkalı Banliyö Hattı 13 Mart 2019 tarihinden itibaren hizmete açılmıştır. 76.6 kilometrelik Marmaray Gebze-Halkalı Banliyö Hattında kesintisiz demiryolu ulaşımı ile seyahat süresini 120 dakikaya düşüren bu sistemde ayrıca yüksek hızlı tren işletmeciliği de yapılmaktadır.

Marmaray’ın tamamının işletmeye alınmasıyla günlük taşınan yolcu sayısı 220 binden yüzde 112 artışla 468 bine yükselmiştir.

Günlük 286 trenle İstanbul halkına hizmet veren TCDD Taşımacılık, günde bir milyon 700 bin yolcuya hizmet verilmesinin hedeflendiği bu hatta gece saatlerinde yük ve konvansiyonel anahat yolcu taşımacılığı yapılması için çalışmalarına devam etmektedir.

Marmaray ile Londra’dan Pekin’e kesintisiz demiryolu ulaşımı

Londra’dan Pekin’e kesintisiz demiryolu ulaşım fırsatı veren Marmaray ile Demir İpekyolu Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı ve Trans Hazar Uluslararası Demiryolu Güzergahı  daha etkin hale gelirken bölge ülkeleri ile işbirliğimiz daha da güçlenecektir.

Başkentray ile günde 45 bin yolcu

12 Nisan 2018 tarihinde hizmete açılan ve Ankara’ nın diğer ulaşım sistemleriyle entegre olan Başkentray ile hızlı, ekonomik, rahat bir toplu ulaşım imkanı oluştu. Günde 129 seferle 45 bin yolcuya hizmet veren sistemle Ankara’ nın batı- doğu aksında önemli bir rahatlama sağlandı.

Marmaray- Bakü- Tiflis-Kars demiryolu hattı ile Pekin-Londra arasında kesintisiz demiryolu

Hükümetlerimiz son 17 yıldır kalkınmanın en temel koşullarından birisi olan lojistik sektörünün geliştirilmesi için önemli yatırımlar yapmaktadır. Bunlardan en önemlisi Demir İpekyolu olarak adlandırılan Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattının işletmeye alınması ve kuruluşumuzun da üyesi olduğu Trans Hazar Uluslararası Demiryolu Güzergahı ile Türkiye üzerinden Pekin ile Londra arasında kesintisiz uluslararası demiryolu koridorunun oluşturulmasıdır.

BTK demiryolunun Marmaray ve  Edirne-Kars Hızlı Tren Projesi’ne entegre olmasıyla Türkiye ile Çin arasında demiryolu ile yük taşıma süresi, bir aydan 10 güne düşerken Avrupa’nın en uç noktasına 15 günde taşınabilecektir.

30 Ekim 2017 tarihinde hizmete alınan, Asya'yı, Avrupa'yı ve Afrika'yı birbirine bağlama hedefiyle başlatılan Yeni İpek Yolu girişiminin halkalarından birisi olan Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ile orta vadede 3 milyon ton yük ve bir milyon yolcu, 2034'te 3 milyon yolcu ve 17 milyon ton yük taşınması planlanmaktadır.

BTK hattında halen karşılıklı olarak haftada üç tren çalıştırılmaktadır. Türkiye’ den Kazakistan, Azerbaycan, Gürcistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan ve Rusya’ya; inşaat malzemesi, gıda maddesi, tekstil, oto yedek parçası, temizlik ürünleri, tarım ürünleri gönderilirken, ülkemize; tahıl, demir, çinko ve kimyasal ürünler taşınmaktadır.

Türkiye-Rusya arasında yaş sebze ve meyve taşımacılığı başlatıldı

BTK hattı üzerinden başlatılan Türkiye-Rusya ( Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan-Rusya) demiryolu taşımaları ile yeni bir kuzey-güney koridoru oluşturularak farklı destinasyonlar ve farklı ürün gruplarının taşınmasına imkan sağlanmıştır.

2019 yılı başından itibaren BTK demiryolu hattı üzerinden refer(frigofirik) konteynerlerle ülkemiz ile Rusya/Orta Asya Cumhuriyetleri arasında yaş ve sebze ve meyve taşımacılığı başlatılmıştır.

BTK’da yolcu taşımacılığına 2019 yılının ikinci yarısında başlanması planlanıyor

Henüz yolcu taşımacılığının yapılmadığı bu hatta en kısa sürede yolcu taşınması yönünde çalışmalar devam etmektedir.

2019 yılının ikinci yarısından itibaren Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattında yolcu taşımacılığına başlanması planlanmaktadır.

Türkiye-Çin arasında yük treni deneme seferi

BTK Hattı üzerinden Çin-Türkiye arasında yapılan deneme seferinde Çin’den gelen konteynerler Ocak/2019 tarihinde Köseköy Lojistik Merkezine ulaşmıştır. BTK hattı üzerinden Çin-Türkiye-Avrupa taşımalarının başlatılması konusunda çalışmalarımız devam etmektedir.

Türkiye ile Avrupa ve Asya arasında blok yük trenleriyle taşıma yapıyoruz

Diğer taraftan blok trenlerle Avrupa ülkelerine, Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine ve İran’a  uluslararası blok yük trenleri işletilmektedir. Bugün, Türkiye ile Avrupa arasında başta Almanya olmak üzere Avusturya, Macaristan, Fransa, Bulgaristan, Romanya ve Rusya’ya, Doğu’da İran’a, Orta Asya’da ise Gürcistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kazakistan’a blok trenlerle yük taşınmaktadır.

Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Güzergahı Birliği tarafından rekabetçi bir tarife oluşturulmuş olup, 2019 yılı ikinci yarısından itibaren Çin-Türkiye-Avrupa destinasyonunda tarifeli blok yük trenlerinin çalıştırılması planlanmaktadır.

Taşımacılıkta Lojistik Üs Türkiye

Yeni Van Gölü Feribotu kapasiteyi 5 kat artırdı

Yeni inşa edilen 50 adet vagon kapasiteli Van Gölü Feribotunun devreye girmesi ile İran ve ilerisi ülkelere blok trenlerimizi işletmeye başladık. Van Gölü üzerinde Tatvan-Van-Tatvan arası yük ve yolcu hizmeti vermek üzere inşa edilen yüksek kapasiteli iki adet tren-feriden ilki 15 Ocak 2018 tarihinde hizmete başlayarak mevcut kapasiteyi 5 kat arttırdı.

Konteyner taşımacılığında platform vagonlarımıza talep artıyor

Diğer taraftan, tüm taşıma modları arasında taşıma imkanı sağlayan konteyner taşımacılığı gün geçtikçe artan bir hızla ulaştırma sektöründe tartışmasız önemli bir taşıma şekli olmuştur. Bu kapsamda 2003 yılında 658 bin ton/yıl olan demiryoluyla yapılan konteyner taşımacılığı 2018 yılında yaklaşık 20 kat artarak 13,8 milyon ton/yıla çıkmıştır.

Ayrıca, ülkemizde TÜLOMSAŞ ve TÜVASAŞ’ da üretilen milli platform vagonlarla  Avrupa’ya ve BTK hattı üzerinden Orta Asya’ya yapılan konteyner taşımalarında yerli üretim olan platform vagonları kullanılmaktadır. Vagonlarımız, Avrupa demiryollarında yoğun talep görmektedir.

Tır kasası taşımacılığı

Halkalı ve Çerkezköy’den Avrupa yönüne haftada karşılıklı üç seferle gerçekleştirdiğimiz tır kasası taşımacılığında, tır kasalarını çekicisiz olarak özel alçak platformlu vagonlar taşımaktadır. TIR kasası taşımacılığı intermodal taşımacılığın ekonomik, sosyal ve çevre faydalarını yansıtan sistemlerden birisidir. Çerkezköy ile Bulgaristan Plovdiv arasında 2018 yılından bu yana demiryolu ile tır kasası taşımacılığı devam etmektedir.  

Üretim merkezlerinden taşımacılık

Taşıma potansiyeli yüksek olan Organize Sanayi Bölgeleri, Büyük Sanayi Kuruluşları, liman ve iskele gibi hacimli yük taşınan tüm merkezler doğrudan iltisak hatları ile bağlanmaktadır.  Toplamda 232 adet iltisak hattından taşıma yapılmaktadır. TCDD Taşımacılık olarak Organize Sanayi Bölgeleri ile özel sektöre ait merkezlere yapılan iltisak hatlarından kapıdan kapıya taşımacılık hizmeti vererek taşıma maliyetlerinin önemli oranda azaltılmasına ve makro ekonomik dengeye olumlu yönde katkı sağlıyoruz. İltisak hatlarından yapılan taşımalar toplam taşımamızın yüzde 35’ine ulaşmıştır.

Ayrıca, ülkemizin 191 adet mevcut liman ve iskelesinin 15 adedinde demiryolu bağlantısı bulunurken TCDD Taşımacılık hizmete açık olan 10 adet lojistik merkezinden yük taşıma hizmeti vermektedir.

Diğer demiryolu tren işleticilerinin desteklenmesi

Serbestleşme sonrası özel sektörün işletmeye başlamasına katkı sağlamak amacıyla kaynaklarımızın yaklaşık yüzde 8’ini  demiryolu tren işletmecilerine tahsis ettik. Bu kapsamda demiryolu tren işleticilerine ve kendi müşterilerimize taşıma amaçlı lokomotif ve vagon kiraladık.

Ayrıca özel sektöre ait yaklaşık 4 bin vagonu dolu ve boş olarak trenlerimizle taşıyarak destek sağladık.

Demiryolu sektöründe milli ve yerli üretim

Yerli ve milli hibrit lokomotif ile enerjide yüzde 40 tasarruf

Cumhurbaşkanımızın liderliğinde başlatılan üretimde milli ve yerlilik seferberliği kapsamında,  milli yüksek hızlı tren (YHT), elektrikli tren dizisi (EMU)-dizel tren dizisi (DMU) ve yük vagonu üretmek üzere “Milli Tren Projesi” çalışmaları devam etmektedir. Çeşitli üniversite, kurum ve kuruluşların işbirliği ile yürütülen çalışmalar meyvelerini vermeye başlamıştır.

Yeni Nesil Milli Yük Vagonu Sggmrs 150 TÜDEMSAŞ işbirliği ile üretilerek araç filomuza katıldı. Avrupa’da lojistik sektörünün en çok talep ettiği vagonlardan biri olan bu vagonlarla yük taşımacılığındaki rekabet gücümüz artmaktadır.

Ayrıca, kuruluşumuz, “Milli Tren Projesi” kapsamında Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii AŞ (TÜLOMSAŞ) ve  ASELSAN işbirliğinde yerli ve milli yeni nesil hibrit lokomotif üretimi çalışmaları devam etmektedir.

Hibrit manevra lokomotifi ile Türkiye, aynı teknolojiye sahip Fransa, Japonya ve Çin'in ardından dünyada dördüncü ülke olacaktır.

Yüzde 40 yakıt tasarrufu sağlayan hem elektrik hem dizel yakıtla çalışan lokomotif ayrıca  daha düşük akustik gürültü seviyesi ve azaltılmış yakıt tüketimiyle daha düşük işletme maliyetine sahip olacaktır.

Milli ve yerli demiryolu sanayi hamlesi demiryolu yan sanayinin de gelişmesine katkı sağlayarak özel sektörün de demiryolu sanayisinde gelişmesine neden olmaktadır.

Bunların yanı sıra tüm elektrikli araç filomuzu enerji ölçüm sayaçları ile donatmak, kullanılan yakıtın azaltılması amacı ile dizel anahat lokomotiflere Yardımcı Güç Ünitesi (APU) monte etmek vb. çalışmalar da devam etmektedir.  

Milli Tren Projesi kapsamında üretilen diğer araçlarda önümüzdeki yıllarda gücümüze güç katmaya devam edecektir.  

Dünya standartlarında demiryolu altyapısı ve sanayisi gelişen bir Türkiye, en ekonomik, en hızlı, en güvenli uluslararası demiryolu koridoru haline gelirken önemli bölgesinde demiryolu sektöründe de lider ülke konumuna gelmekte, stratejik önemi daha da pekişmektedir.

Demiryolu sektörü güçlü bir Türkiye, Avrupa’dan Asya’ya, Rusya’dan Ortadoğu’ya, Afrika’ya kadar geniş bir hinterlantta sadece ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmaya, kaynaşmaya değil, dünya barışına da önemli katkılar sağlayacaktır.