Sevgi BaÅŸak Gürsoy, Ürün Grubu Yönetmeni

Endüstriyel BaÄŸlantı Teknolojileri,

Phoenix Contact Türkiye

Demiryolu taşıtlarında kullanılacak elektriksel baÄŸlantıları seçerken planlamacılar pratik zorluklarla karşı karşıya kalır. Ä°lk olarak gittikçe zorlaÅŸan emniyet gereksinimleri nedeniyle elektriksel baÄŸlantı sayısı artmaktadır ve ikinci olarak modern tasarımlar nedeniyle mevcut alan daralmaktadır. Bu zorluklara ek olarak verimi arttırma ve ağırlığı azaltma gibi talepler de vardır. Ä°ÅŸte bu noktada yeni çok katlı klemensler gibi komponentlerin rolü ortaya çıkmaktadır.

Yer kazandıran kablaja raÄŸmen güvenilir çalışma

Demiryolu taşıtlarında kullanılan komponentler Sibirya'da aşırı soÄŸuklara (-40°C) ve çölde aşırı sıcaklara (70°C) maruz kalır. Birkaç yüz ton ağırlığındaki trenlerin hareketinin yol açtığı titreÅŸim ve darbelere de sürekli maruz kalırlar. Tüm bu koÅŸullarda bile baÄŸlantıların güvenilir kalması gerekir; herhangi bir hatalı çalışma yolcu trenlerinde ölümcül sonuçlar doÄŸurabilir. Ancak, bu gerekliliklere raÄŸmen baÄŸlantıların boyutunu arttırmak mümkün deÄŸildir. Demiryolu mühendisliÄŸinde ana odak noktası her ÅŸeyi daha küçük ve kompakt yapmaktır ve bu da hacim ve ağırlık optimize ederek yapılır. 

Bu ÅŸekilde enerji tüketimi düÅŸer ve diÄŸer komponentler için ihtiyaç duyulan hacim kazanılır. Boyut küçültmeye demiryolu taşıtlarının, alçak zeminli bölgesel trenlerin ve metro trenlerinin tasarımları öncülük eder.

Büyük ve hantal sistemler vagonun dışına yerleÅŸtirilerek yolcuların trene binerken merdiven çıkmak zorunda kalmaması ve tren içinde serbestçe dolaÅŸabilmesi saÄŸlanır. Trafolar tavana monte edilir, konvertör üniteleri vagon döÅŸemesinin altındaki kutuda yer alır ve güç, aydınlatma ve kontrol kutuları yolcu koltuklarının altındadır. Özellikle burada elektrik komponentleri için son derece sınırlı alan vardır.

Yedekleme kablo yoğunluğunu arttırır

Artan emniyet gereksinimlerinin sonucu olarak sürücü sistemleri gibi birçok sistem komponenti yedekli tasarlanır. ÖrneÄŸin demiryolu taşıtlarının güç sistemi konvertörleri ve birçok bölümde yer alan güç aktarma organları paralel çalışarak bir bileÅŸenin arızalanması durumunda kesintisiz çalışmayı garantiler. Bununla birlikte yedekli sistemler kablo ve baÄŸlantı yoÄŸunluÄŸunu arttırır. Bu konu emniyet ve kompakt tasarım arasında bir denge kurulurken önem kazanır. Trenin tamamında elektrik baÄŸlantı komponentleri için sınırlı alan vardır. Bu hem sürücünün operatör panelinde, hem kapı kontrol ünitelerinde hem de havalandırma sisteminin kontrol panosunda geçerlidir. Düzgün yapılandırılmış kablaj, gittikçe zorlaÅŸmaktadır. 

Çok katlı PTTBS 2.5 klemensleri, popüler Clipline complete klemens sisteminin bir parçası olarak bu uygulamalar için tasarlanmıştır (Åžekil 3. Gerilim seviyeleri farklı iki katta 5.2 mm geniÅŸlikte iki bağımsız baÄŸlantı noktası saÄŸlayarak standart geçiÅŸ klemenslerine göre %50 yer kazancı saÄŸlar. Ürünün „Twin“ ve „Quattro“ versiyonları her katta üç veya dört kablo baÄŸlantısını mümkün kılar, böylece sinyal ve akımın baÅŸka kablaj yapmadan dağıtılmasını saÄŸlar. Klemens; 500 V nominal gerilim ve 22 A nominal akımla güç dağıtımı için elveriÅŸlidir; gerektiÄŸinde dikey bir köprü kullanılarak üst katı alt kata baÄŸlamak da mümkündür. Klemensin hazır köprülenmiÅŸ bir versiyonu da ayrıca mevcuttur.

BaÄŸlantı teknolojisi verimliliÄŸi arttırır 

Klemens serisi en yeni baÄŸlantı teknolojisine sahiptir: yay prensibine dayalı push-in konnektörler. Bu baÄŸlantı teknolojisinin demiryolu endüstrisindeki popülerliÄŸi artmaktadır ve bakım gerektirmeyen, titreÅŸimden etkilenmeyen yaylı baÄŸlantı teknolojisini daha hızlı ve basit montajla birleÅŸtirmektedir. Çok telli yüksüklü kablo, tek elle baÄŸlantı noktasına itilir ve güvenilir baÄŸlantı saÄŸlanır. Bu, çelik alaşım yayın kabloları akım taşıma barasına doÄŸru sabit bir kuvvetle bastırmasıyla ve baÄŸlantı noktasında son derece düÅŸük bir empedans geçiÅŸi oluÅŸturmasıyla elde edilir.

Bu konnektör tipinin diÄŸer avantajı, entegre turuncu butondur. Yaylı klemenslerde olduÄŸu gibi kablo yanlışlıkla butonun olduÄŸu yuvaya takılamadığı için güvenilir bir proses elde edilir. Bakım veya sorun gidermede kablo kolayca çıkarılabilir. 

Pratik testler

Push-in klemensler, IEC 60947-7-1'e göre klemenslere yönelik genel endüstriyel testlerin yanında demiryollarına özgü testleri de geçmiÅŸtir. Bu uygulama alanında DIN 50155 demiryolu standardına göre darbe ve titreÅŸim testi zorunludur. Standart çok katlı klemensler IEC 61373'te belirlenen Kategori 2 gereksinimlerini karşılarken Combi serisi geçmeli modeller Kategori 1b gereksinimlerini karşılar. Ayrıca IRIS sertifikalı bir üretici olan Phoenix Contact'ın push-in klemensleri (bkz. yan metin 2) geliÅŸmiÅŸ çevresel testlere de tabi tutulmuÅŸtur. Bunlar arasında DIN 50018'e göre Kesternich paslanma testi ve IEC 60068-2-11'e göre tuz püskürtme testi yer alır.

PTTBS 2.5-TWIN/2P çok katlı klemens ise her katta iki adet kablonun yanı sıra bir tane de Combi serisi geçmeli konnektörü baÄŸlama imkanı saÄŸlar.

Bu sayede klemenslerin montajı farklı bir lokasyonda yapıldıktan sonra, nihai yerine getirilip, fiÅŸlerin klemenslere takılmasıyla sistem devreye alınabilir. Kablolama süreleri ve hata riskleri azalırken devreye alma kolaylaşır. 

Modüler ve düzenli

Twin ve Quattro serisi çok katlı klemensler 30° açılı bir tasarıma sahiptir ve iyi bir görüÅŸ saÄŸlar. Elektrikçinin görüÅŸünü daha az kablo engeller ve dar alana raÄŸmen klemenslerin ortasındaki büyük ikiz etiketin okunması daha kolaydır (Åžekil 4). Clipline complete klemens sisteminin parçası olarak sistemle tam uyumludur. Soketli klemensler farklı tipte fiÅŸlerle kombine edilebilir. Test adaptörler, geçmeli ve indirici köprüler gibi tüm aksesuarlar sorunsuz kullanılabilir.

SaÄŸlam plastik

Klemenslerin plastik seçiminde demiryolu sektörünün gerektirdiÄŸi yüksek standartlar dikkate alınmıştır. Trenlerde kullanım mükemmel elektriksel ve mekanik özelliklerin yanında yanmaya dayanıklılık gerektirir. Phoenix Contact'ın seçtiÄŸi PA 6.6 polyamid, UL 94 V0 endüstriyel standardına ve demiryolu uygulamalarının zorlayıcı yangın koruma standartlarına uygundur:

• Avrupa standardı DIN EN 45545-2 (H1, H2, H3 için R22/R23/R24/R26)
• Kuzey Amerika standardı NFPA 130 (ASTM E 162/ASTM E 662/ASTM E 1354/SMP 800-C)
• Fransız standardı NF F 16 -101/102 (I2/F2) 

IRIS sertifikası

Phoenix Contact Nisan 2008'den beri Uluslararası Demiryolu Endüstrisi Standardınca (IRIS) onaylıdır. Bu standart DIN EN ISO 9001 kalite yönetim standardını baz almakta olup, buna ek olarak uluslararası demiryollarına özgü gereklilikleri kapsar. Bu sertifika kalite yönetim sistemimizin IRIS standardına uygun olduÄŸunu ve ürün kalitesinin tüm iÅŸletme ömrü boyunca aynı kaldığını belgelemektedir.