Dr. İlhami Pektaş
Türkiye, küresel pazarda süren durgunluğa ve artan risklere rağmen uluslararası inşaat sektöründe 44 firmasıyla dünyada ikinci sırada yer alıyor. 2018 yılında uluslararası inşaat pazarının büyüklüğü 487,3 milyar USD olurken Türk firmalarının bu pazardan aldığı pay ise yüzde 4,6 olarak gerçekleşti.
İnşaat firmalarımız, yurt dışında pazarın % 4,6 oranına denk gelen 20 milyar USD’lık uluslararası 276 adet proje üstlendi. Enerji santralleri projelerde başı çekerken, en fazla iş yapılan 10 ülke sıralamasında 2 Avrupa ülkesi de yer aldı. En fazla üstlendiğimiz projeler arasında sırasıyla %15,5’lik pay ile enerji santralleri ardından sırasıyla Karayolu/Tünel/Köprü, Askeri Tesis, Demiryolları ve Havalimanları geliyor. 2018 yılında alınan projelerin bölgesel dağılımı Bağımsız Devletler Topluluğu %35,6 (7,1 milyar dolar), Ortadoğu %30,6 (6,1 milyar dolar), Avrupa ve Amerika %21 (4,1 milyar dolar), Afrika %12,5 (2,5 milyar dolar) ve Asya %0,5 (92,7 milyon dolar) olarak gerçekleşti.
Müteahhitlerimiz en fazla geçen yıl aralarında 2 Avrupa ülkesinin de yer aldığı Rusya, Suudi Arabistan, Katar, Sudan, Polonya, Kazakistan, Türkmenistan ve Cezayir'de önemli ihaleler kazandı.
Raylı sistemler altyapısında firmalarımızın kazandığı yurtdışı ihalelerine bakacak olursak;
Dinyeper Demiryolu ve Otoyol Köprüsü (Kiev/Ukrayna) :
Doğuş inşaat’ın Ukrayna’da aldığı proje, 6 karayolu şeridi ve 2 demiryolu hattını içeren bir demiryolu ve karayolu köprüsünün yapımının yanı sıra 13 ila 17 arası iskele ve bu iskelelerin üst yapıları da dâhil olmak üzere köprünün geçişe uygun kısmının inşasını kapsıyor. Köprünün taşıma kapasitesi her yön için 60.000 araba/gün ve 120 tren/gün’dür. Bu proje, bir Türk müteahhitlik şirketinin son yıllarda Ukrayna’da gerçekleştirdiği en büyük projelerden biridir.
Mumbai Metro Hattı III, Kısım UGC-03 (Mumbai/Hindistan) :
Doğuş inşaat’ın aldığı proje; Mumbai Tren İstasyonu ve Worli arasında 5 istasyon ve 3,55 km uzunluğunda çift hat tünelin yapımı da dahil olmak üzere 5,05 km uzunluğundaki metro hattı yapımını içermektedir. Proje kapsamında elektromekanik işler de yapılmaktadır.
Riyad Metrosu (Riyad/Suudi Arabistan) :
Doğuş İnşaat’ın aldığı proje; toplam uzunluğu 16,5 km olan Riyad Metrosu Kuzey ve Güney hatlarının TBM tünelleri yapımının yanı sıra kazık, enjeksiyon ve inşaat işleri ile raylar ve yaya yollarının tesis edilmesini kapsamaktadır.
Sofya Metrosu Genişletme Projesi, Hat II Lot 1 (Sofya/Bulgaristan) :
Doğuş İnşaat’ın aldığı proje; Nadejda Kavşağı, Merkezi Tren Garı, Svata Nedelya Meydanı ve Patriarch Evtimii Bulvarı olmak üzere 4 istasyonlu ve toplam uzunluğu 4,1 km olan metro hattının tasarım, yapım, test ve işletmeye alma işlerini kapsamaktadır. Bu proje, son yıllarda Bulgaristan’da gerçekleştirilen en büyük altyapı projelerinden birisidir.
Sofya Metrosu Genişletme Projesi, Hat III Lot 4 (Sofya/Bulgaristan) :
Doğuş İnşaat’ın aldığı proje; mevcut Sofya Metrosu hattının genişletilmesi dahilinde Nadejda Kavşağı, Botevgradsko Shosse” Depo Sahası, VI. Vazov Bulvarı, Şehir Merkezi ve “Ovcha Kupel” Semti istasyonları arasındaki toplam uzunluğu 5,97 km olan tünelin yapımını kapsamaktadır.

Dnipro Metro İnşaatı (Dnipro/Ukrayna) :
Limak İnşaat’ın aldığı Temmuz 2016’da sözleşmesi imzalanan projeyle; yaklaşık 4 kilometre uzunluğundaki metro hattı ve 3 istasyonun tasarımı ve inşaatı gerçekleştirilecektir. Finansmanı Avrupa Yatırım Bankası (EIB) ve Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından sağlanacak proje kapsamında; her biri 4 kilometre uzunluğunda toplam 8 kilometre çift tüp tünel inşaatı, mevcut metro hattına ve istasyonlara bağlantı yapımı, yer üstü yapıları ve iniş tünelleri ile birlikte 3 istasyon binasının inşaat, elektrik ve mekanik tesisat işleri, ray ve bağlantı elemanları ile demiryolu üstyapısının inşaatı elektrifikasyon, sinyalizasyon ve telekomünikasyon sistemlerinin temini ve montajı gerçekleştirilecektir. Projenin 2021 yılı içerisinde tamamlanması planlanmaktadır.
Varşova Metrosu Hat II (Varşova/Polonya) :
Gülermak İnşaat’ın aldığı proje kapsamında 6.5 km çift hat metro 7 yeraltı metro İstasyonu tasarım, inşaat & sanat yapıları ve mimari işler ray işleri sinyalizasyon ve elektromekanik işler vardır.
Dubai Metro Expo 2020 (Dubai/BAE) :
Gülermak İnşaat’ın aldığı proje 15 km Çift Hat Metro İnşaatı 2 yeraltı & 5 yerüstü Metro İstasyonu tasarım, inşaat & sanat yapıları ve mimari işler ray işleri sinyalizasyon ve elektromekanik işler Expo 2020 metro aracı teminini kapsamaktadır.
Varşova Metrosu Hat II ( Faz II ) (Varşova/Polonya) :
Gülermak İnşaatı’ın aldığı proje kapsamında 2.5 km Çift Hat Metro, 3 Yeraltı Metro istasyonu tasarım, inşaat & sanat yapıları ve mimari işler ray işleri sinyalizasyon ve elektromekanik işler vardır.
Lucknow Metro (Lucknow/Hindistan) :
Gülermak İnşaatı’ın aldığı proje kapsamında 3.68 km Çift Hat Metro İnşaatı 3 yeraltı metro istasyonu viyadük metro hattı tasarım, inşaat & sanat yapıları ve mimari işler ray işleri sinyalizasyon ve elektromekanik işler vardır.
Darüsselam - Morogoro Demiryolu (Tanzanya) :
Yapı Merkezi tarafından Anahtar teslim olarak inşa edilecek projenin kapsamında; Darüsselam - Morogoro arasında, tasarım hızı 160 km/saat olan 202 km tek hat demiryolunun tüm tasarım işleri, altyapı inşaat işleri, ray döşeme, sinyalizasyon, haberleşme sistemleri, yedek parça temini, elektrifikasyon ve personel eğitimi yer alıyor. 30 aylık proje süresinde toplam 33 milyon m3 kazı işi yapılacak; 96 adet toplam 6.500 m. köprü ve altgeçit-üstgeçit, 460 adet menfez, 6 istasyon ve tamir-bakım atölyesi inşa edilecek.
Morogoro - Makutupora Demiryolu (Tanzanya) :
Yapı Merkezi tarafından inşa edilecek olan Başkent Dodoma’dan da geçecek olan bu hat için, Yapı Merkezi; elektrifikasyon ve sinyalizasyon gibi teknolojik birimler de dahil olmak üzere tüm altyapı ve üstyapı çalışmalarını kapsayan, anahtar teslimi bir proje oluşturuyor. Atölye alanları, depo ve yan hatlarla birlikte uzunluğu 409 kilometreyi bulan demiryolunun yapımı 36 ay sürecek.
Awash - Kombolcha - Hara Gebaya Demiryolu (Etiyopya) :
Yapı Merkezi tarafından alınan proje; tüm tasarım işleri, malzeme temini, altyapı inşaat işleri, tamir-bakım atölyeleri, istasyonlar, idari binalar, ray döşeme, sinyalizasyon, katener, enerji temini, haberleşme sistemleri, yedek parça temini ve eğitim verme işlerinin anahtar teslim olarak yapılmasını ve hizmete alınmasını kapsamaktadır.
Dakar - AIBD (Havalimanı) Hızlı Tren Hattı (Senegal) :
Yapı Merkezi tarafından alınan proje ile Dakar, Diamniadio ve AIBD havalimanı arasında, hızlı, modern, yüksek frekanslı bir raylı sistem gerçekleştirilecektir. TER Dakar projesi, yeni havalimanına ek olarak Thiarroye, Rufistque ve Entegre Özel Ekonomik Bölgesi ile, Diamniadio’da yer alacak, Dakar’ın ikinci üniversitesine ve endüstri parkı gibi önemli şehir merkezlerine hizmet edecektir.
Doha Metrosu (Altın Hat) (Doha/Katar) :
Projenin ortak girişimi; Türkiye’den Yapı Merkezi ve STFA, Yunanistan'dan Aktor, Hindistan'dan LarsenToubro ve Katar'dan Al Jaber Mühendislik tarafından oluşturulmuştur. Doha Metrosu paketleri arasında en büyük hacme sahip olan Gold Line paketinin yapım sözleşmesinde, Yapı Merkezi ve STFA, Ortak Girişim içinde %40’lık en büyük hisseye sahiptir.
CTW 130 - Sadara & Jubail Demiryolu (Suudi Arabistan) :
Yapı Merkezi tarafından yapılacak olan Proje tamamlandığında, günlük yaklaşık 12.000, yıllık 4.000.000 ton yük taşımacılığına imkan sağlayacak.
Cidde İstasyonu (Cidde/Suudi Arabistan) :
Suudi Arabistan’da Mekke – Cidde – Kral Abdullah Ekonomik Kenti – Medine arasında inşa edilen, özellikle kutsal Hac döneminde hacılara ve hacı adaylarına önemli bir ulaşım imkanı sağlayacak olan 450 km uzunluğundaki Haramain Hızlı Tren Projesi; Mekke, Cidde, KAEC ve Medine şehirlerini birbirine bağlayacaktır. Yapı Merkezi, bu proje kapsamında yapılan 4 merkez istasyon binasından biri olan Cidde Merkez istasyon binasına ait yapım işlerinin tamamlanması, testlerin yapılması ve işletmeci firmaya tesliminden sorumludur.
Sidi Bel Abbes Tramvayı (Cezayir) :
Yapı Merkezi ‘nin inşa ettiği 400 m ile 1370 m arasında değişen istasyonlar-arası mesafede tramvayın ortalama ticari hızı 19.1 km/saat’tir. Günlük ortalama 40.000 yolcu taşıması öngörülen sistem, sürdürülebilir, çevre dostu, uzun ömürlü ve modern bir altyapı olarak, modernleşen Sidi bel Abbes’in ulaşım problemine kesin ve kalıcı bir çözüm getirmiştir.
Bir Touta - Zeralda Demiryolu (Cezayir) :
Yapı Merkezi ve Infrarail SpA Konsorsiyumu tarafından inşa edilen ve başkent Cezayir’in Zeralda Banliyösü ile bağlantısını sağlayan 23 km’lik yeni çift hat demiryolunun tasarım hızı 140 km/saat’tir. Anahtar teslim proje; yaklaşık 10 milyon m³ toprak hareketi ve 30.000 m² sanat yapısı ile elektrifikasyon, sinyalizasyon (ERTMS Level1), telekomünikasyon dahil olmak üzere bütün sistemlerin yanı sıra, çevre düzenlenme, işletmeye alma ve personel eğitim hizmetlerini kapsamaktadır.
Casablanca Tramvayı İkinci Hat (Fas) :
Yapı Merkezi’nin Fas’ta gerçekleştireceği Casablanca Tramvayı İkinci Hat Projesi, Yapı Merkezi tarafından 2010-2013 yılları arasında yapılan birinci hattın devamı niteliğindedir. Yapı Merkezi, birinci hattaki başarısıyla LRTA tarafından “Yılın En İyi Projesi Ödülüne” layık görülmüş olup, İkinci Hat Projesinin Yapı Merkezi’ne verilmesinde, ilk hattaki bu üstün performans önemli rol oynamıştır. Mart 2016’da ihale sonucu açıklanan ve 29 ayda tamamlanması planlanan proje kapsamındaki ana iş kalemleri şöyledir: Platform uzunluğu 16.314 metre, 22 adet istasyon, 34 adet kavşak, 1 depo, 1 atölye binası, 1 hat kavşağı, köprü, kazık üstü platform gibi çeşitli yapılar.

Setif Tramvayı (Cezayir) :
Setif Tramvayı Projesi, Yapı Merkezi - Alstom Konsorsiyumu tarafından inşa edilmiştir. Cezayir Setif'teki projenin tüm inşaat işleri Yapı Merkezi, sistem işleri ise Alstom tarafından gerçekleştirilmiştir. Proje, belirlenen ve koşullu olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Belirlenen kısımda CDM atölyesi inşasının yanı sıra; kentin batısındaki El-Bez Üniversitesi’ni kentin doğu bölgesine bağlayan 15,2 km’lik hat yer almaktadır. 7,2 km’lik koşullu kısım ise Valilik Kavşağı ile Ain-Trick’teki son durağı birbirine bağlamaktadır. 26 adet istasyon ile hizmet verecek olan Setif Tramvayı’nın açılışı, 8 Mayıs 2018 tarihinde Setif Vilayet Binası önünde yapılmıştır.